در برخی از مناطق آزاد جوانههای یک اقتصاد صنعتی را مشاهده میکنیم. یکی از این نهالها منطقه آزاد ارس است.
تاریخ را چه کسانی میسازند؟ وقتی تاریخ را در کتب تاریخی دنبال میکنیم، به اشتباه تنها نام شاهان، فرماندهان و بزرگان را میشنویم، بدون آن که به یاد آوریم تک تک سربازان در نتیجه يك جنگ مهم چه نقش چشمگیری داشتهاند. اینجا دنیای واقعی است. جایی که همه ما در ساخت تاریخ نقش داریم. حال تصمیم گرفتهایم حماسهای بیآفرینیم.
این دیدگاه که حماسه سیاسی را تنها به چارچوب محدود حضور در پای صندوقهای رأی محدود کنیم و حماسه اقتصادی را تنها کاهش نرخ تورم و بیکاری به صورت مقطعی بدانیم، دیدگاهی تنگ نظرانه است. وقتی حرف از حماسه میزنیم ابعاد آن بسیار بیشتر از چند معیاری است که در ابتدا به ذهن هر کس میرسد. بحث بر سر سنگ بزرگ نیست. بحث این است که هر فرد در هر موقعیت و مقامی، مسؤول است که هر کاری از دستش بر میآید را برای تحقق این هدف انجام دهد.
باران رحمت، ارسباران
اگر میخواهیم حماسهای بزرگ بیآفرینیم، باید از تمام پتانسیلهای موجود به نهایت استفاده کنیم. یکی از این پتانسیلها که «اقتصاد ایران» سعی زیادی در معرفی آن داشته مناطق آزاد است. اقتصاد ما ترکیبی التقاطی از اقتصاد مدرن و سنتی است که نه مزایای یک اقتصاد سنتی مانند عدم وجود انحصارهای گسترده و آسانی اجرای سیاستهای اقتصادی را دارد و نه یک اقتصاد مدرن با امکاناتی پیشرفته است. ما اقتصادی سرشار از تناقض داریم. مناطق آزاد به ما این فرصت را ميدهند که یک اقتصاد پیشرفته و رو به بهبود را مشق کنیم؛ مناطقی آزاد از بند قوانینی تکراری و دست و پا گیر. جالب است که اقتصاددان برتر پرويي "هرناندو دسوتو" اين قوانين دست و پا گير را بلای جان اقتصادهاي جهان سومی خوانده است. مشکلات ساختاری و زیربنایی موجود در اقتصاد ایران در اين مناطق وجود ندارند و به علت کوچک بودن این مناطق اگر مشکلی باشد، حل آن چندان دشوار نمینماید. به همین دلایل است که در برخی از مناطق آزاد جوانههای یک اقتصاد صنعتی را مشاهده میکنیم. یکی از این نهالها منطقه آزاد ارس است.
شاید در مجموع این مناطق آزاد کوچک به نظر آیند، اما همین مناطق میتوانند فرصتی مهم برای اقتصاد کشور باشند. حال و در شرايطي كه كشورمان با يك جنگ تمام عيار اقتصادي مواجه است، معناي كلمه حماسه بيشتر متجلي ميشود. هيچ بعيد نيست تحریمهایی که اکنون تجربه میکنیم، در سالهاي آينده در کتب درسی اقتصادی به عنوان یکی از مهمترین ابزارها و اهرمهای اقتصاد سیاسی معرفی و شناخته شوند. اینجا است که مناطق آزاد نقشی حیاتی مییابند.
تحریمها درآمدهای ارزی کشور را هدف گرفتهاند. هدف این است که ایران نتواند کالاهای خود را در بازارهای جهانی به فروش برساند و از سوی دیگر نتواند کالاهای مورد نیاز خود را به داخل کشور وارد کند. در اين شرايط مناطق آزاد میتوانند حلال مشکلات اقتصادی باشند. شرکتهای فعال در این مناطق جزو شرکتهای خصوصی و از بسیاری از تحریمها معافاند. البته اگر هم مشمول تحریمی شوند، هزينهاي به مراتب كمتر از دولت متقبل خواهند شد. این شرکتهای تولیدی میتوانند کالاهای ایرانی را به بازارهای جهانی عرضه كنند. اگر مشکل ما در فروش نفت و كسب درآمد نفتی است، نباید فراموش کنیم که این کالای ارزشمند را میتوان تبدیل به کالاهای پتروشیمی کرد. شرکتهای خصوصی پتروشیمی که در مناطق آزاد مانند ارس فعالاند میتوانند این محصولات را در کشورهای دیگر به فروش برسانند و حتي اگر براي صادرات محصولات پتروشيمي با مشكل مواجهاند، با تكميل زنجيره ارزش ميتوان به صادرات محصول نهايي پرداخت. این موضوع نیاز به یک تغییر نگرش دارد. هدف باید پیشرفت این شرکتها باشد.
حماسه سیاسی

اين مباحث تنها ناظر بر مقوله اقتصادند و به نظر میرسد مناطق آزاد تنها رسالتی اقتصادی دارند. اما فراموش نکنیم که برخی فشارهای اقتصادی فعلی، ریشه در موضوعاتی سیاسی دارند. بيشك تقويت اقتصادی افزايش نفوذ و قواي سیاسي را به دنبال دارد. حتي در حوزه سیاست داخلي با كاهش فشارهاي اقتصادی منطقيتر عمل خواهيم كرد. مشکلات اقتصادی نارضایتی اجتماعی میزایند و نارضایتی اجتماعی مشکلات سیاسی ایجاد میکند. به همین دلیل است كه نامهاي اقتصاد و سیاست امسال در کنار همدیگر قرار گرفتهاند. بهبود سیاست و اقتصاد لازم و ملزوم یکدیگرند. اگر دخالتهای سیاسی نبود، بسیاری از مشکلات اقتصادی پیش نمیآمد و اگر ضرورتهای اقتصادی نبود، سیاست با مشکل روبهرو نمیشد.

منبع: اقتصاد ایران