هوای لطیف بهار و هوس سفر و خنكای بادی كه لابلای شره های آب می پیچد و نم نمی كه صورت آدم را نوازش می كند؛ همه اینها به همراه دیدن منطقه ای تاریخی و سرشار از بناها و محوطه هایی كه دهها داستان از گذشته ها در دل خود دارند، هدیه سفر به یكی از شمالی ترین نقاط مرزی ایران است.
شهر جلفا با خاطراتی شگرف از دورانهای مختلف در مرز ایران و در كنار رود ارس خوش آرمیده و این روزها هر گردشگری را به قدم زدن زیر قطره قطره های «آبشار آسیاب» دعوت می كند؛ جایی كه رگهای رنگین كوه با سرسبزی خزه های تنیده بر قامت غار و زیر سایه آبشار سالیان سال است با هم به آرامی زندگی می كنند.
***
در كنار رود
برای رسیدن به شهر جلفا كه بخشی از منطقه آزاد ارس در آذربایجان شرقی است، باید با هواپیما، قطار، اتوبوس یا وسیله نقلیه شخصی خودتان تا تبریز بیایید.
از تبریز تا جلفا را می توانید با قطاری كه هر روز یكبار به سمت جلفا می رود طی نمایید و یا در میدان آذربایجان حوالی فرودگاه تبریز سوار ماشینهای كرایه بین راهی شده و به سمت جلفا بروید. اگر با ماشین خودتان می خواهید به دل جاده بزنید باید تبریز را به سمت خروجی جاده مرند ترك نموده و پس از عبور از كنار كاروانسرای زیبای شاه عباسی در جاده منتهی به خروجی مرند، به سمت جلفا ادامه مسیر دهید. با این حساب 135 كیلومتر راه پیش رو دارید و چیزی حدود یك و نیم ساعت در راه خواهید بود تا به ورودی شهر جلفا برسید.
پس از رسیدن به شهر جلفا باید وارد مسیر جاده خروجی شهر به سمت شرق شده و به موازات رود ارس حدود 25 كیلومتری را طی كنید تا تابلوی ورود به جاده فرعی «آبشار آسیاب خرابه» را ببینید. با ورود به این جاده فرعی حدود 8 كیلومتر با این آبشار زیبا فاصله دارید. كمی قبل از رسیدن به آبشار، جاده به یك دوراهی می رسد؛ راه سمت چپ به روستای الوان و سمت راست به آبشار آسیاب خرابه می رود. بعد از ورود به این قسمت چند دقیقه ای بیشتر با آبشار فاصله ندارید.
***
زیر قطره های آبشار
پس از رسیدن به محوطه ورودی آبشار آسیاب خرابه، باید خودرو خود را در محوطه نسبتا بزرگی كه به عنوان پاركینگ آماده شده بگذارید باقی راه راپیاده طی كنید. برای رسیدن به آبشارهای سرسبز محوطه باید همراه با جاده ای پیاده راهی كه شما را به پایین ترین نقطه محوطه می رساند حركت كنید تا بعد از سپری شدن چند دقیقه زمان و راهی شدن به سمت چپ مسیرتان، به محوطه ای حدود دویست و پنجاه متری برسید كه خانه دهها ساله آبشارهای بزرگ و كوچك جلفاست.
در این مسیر و در نقطه تلاقی بالا دست مسیر با رودخانه هایی كه آبشار را ساخته اند، بقایای آسیاب قدیمی و سنگ آسیابی را می بینید كه اكنون از كار افتاده اند اما روزگاری آرد مردم منطقه را با جریان رودهایی كه امروزه آبشارهای زیبایی شده اند، تامین می كردند.
با عبور از این مسیر ناگهان منظره مقابل چشمان شما به شكلی شگفت انگیز تغییر می كند و به جای كوههای رسوبی زرد و نارنجی رنگ بالادست آبشارها، خزه هایی رشته رشته و آویزان از دهانه آبشار را می بینید. فضای پایین دست با آبشارهایی كوچك و بزرگ كه بلندترین آنها 10 متر ارتفاع دارد تزیین شده و برخی از این آبشارها به قدری بزرگ هستند كه می توانید برای گرفتن عكس یادگاری به داخل آنها رفته و تصویر خودتان را در دل یك آبشار ثبت كنید!
در كنار محوطه آبشار و در طول تمام مسیری كه از كنار پاركینگ تا پای آبشار طی كردید، محوطه هایی برای استراحت كردن و خوردن نهار و حتی پختن كباب تعبیه شده است و می تواند خستگی راه را از تنتان بیرون كند، البته به شرط اینكه نهار را همراه آورده باشید.
***
یادمانی کنار رود
در ادامه مسیرتان اگر فرصت داشتید در مسیر رسیدن به آبشار سری هم به روستای «كردشت» بزنید؛ بیشتر بناهای این روستا یادگار حضور عباس میرزا نایب السلطنه هنگام جنگ با روسها در منطقه می باشند و مجموعه قلعه و حمام كردشت در همین منطقه با ساخت و البته مرمتی كه روی آنها انجام شده بسیار دیدنی هستند. این روستا در 70 كیلومتری شهر جلفا قرار دارد و با زمانبندی درست امكان دیدن كردشت و آبشار آسیاب خرابه در یك روز به راحتی به وجود می آید.
یادمان سه شهید شهریور 1320 یعنی مزار ژاندارم شهید سرجوخه ملک محمدی، شهید سید محمد راثی هاشمی و شهید عبدالله شهریاری نیز در همین مسیر و درست در كنار پل فلزی روی رود ارس قرار دارد؛ دیدن این بنا و خواندن شعر روی مزار آنها و فاتحه، خاطره این سفر را با میهن دوستی نیز همراه می كند.
در مسیر آبشار آسیاب خرابه همپای رود ارس مسافرت می كنید، اما توجه داشته باشید كه برای گرفتن عكس یادگاری با این رود پر پیچ و خم نباید خودرو خود را متوقف كرده و پیاده شوید، اینجا منطقه ای مرزی است و شما اجازه توقف یا عكسبرداری ندارید. برای حفظ آرامش سفرتان هم كه شده به این نكته دقت كنید.
***
هرچند هوایم نطقه جلفا همیشه گرم و كویری است، اما هوای محوطه آبشار بسیار خنك است؛ به خصوص اگر زیر یكی از آبشارها رفته باشید و خیس هم شده باشید. به همین جهت به همراه داشتن لباس اضافه را فراموش نكنید.
مراقب خزه ها و بافت گیاهی منطقه آبشار باشید؛ هر آسیبی به این محوطه به سالها زمان برای ترمیم نیاز دارد.
به فكر زباله های خودتان هم باشید، گردشگران حرفه ای و میهن دوست هرگز رد پایی از خود باقی نمی گذارند، به خصوص رد پای زباله ای!
نگران دسترسی به پمپ بنزین نباشید. در ورودی شهر جلفا و داخل شهر به بنزین دسترسی خواهید داشت. در میدان مرزبانان شهید (یادبود) پمپ CNG هم موجود است.
در محوطه آبشار آنتن دهی تلفن همراه شما قطع نمی شود، اما به دلیل مرزی بودن منطقه دقت كنید كه از خط تلفن خارجی كه فركانس قویتری دارد استفاده نكنید.
***
ارس، سرزمین زیبایی های خدادای است که دیدن آنها در بهاران لطفی دو چندان دارد. این آبشار زیبا، چشم به راه مهمانان بهاری است...

گزارش:فرینوش اكبرزاده

عکس: رسا قوام شهیدی